İsrail-Arap Barışı İçin Atılan 10 Adım

Orta doğuda yüzyıllardır devam eden çatışmalar 19. yüzyılda da artarak devam etti. Bu listede 20. yüzyılda bölgede barış sağlamak için atılmış sayısız adımlardan 10’unu bulacaksınız.

10. Faysal-Weizmann Anlaşması-1919

Faysal-Weizmann Antlaşması, Hicaz Kralı’nın oğlu Emir Faysal ile daha sonra Dünya Siyonist Teşkilatı’nın başkanlığına gelecek olan Chaim Weizmann arasında, Birinci Dünya Savaşı’ndan kaynaklanan antlaşmazlıkların çözüme kavuşturulması amacı ile toplanan 1919 Paris Barış Konferansı kapsamında, 3 Ocak 1919 tarihinde imzalanmıştır. Filistin’de Yahudiler için bir yurt, Ortadoğu’nun büyük bölümünde de bir Arap devleti kurulması amacıyla Arap-Yahudi işbirliğini öngören, ancak kısa ömürlü olmuş bir anlaşmadır.

9. Ateşkes Anlaşmaları-1949

1949 Ateşkes Antlaşmaları İsrail ve komşuları Mısır, Lübnan, Ürdün ve Suriye arasında imzalanan bir dizi antlaşmadır. Bu antlaşmalar 1948 Arap-İsrail Savaşı’ndan doğan düşmanlıkları sonlandırmış ve 1967’de yaşanacak Altı Gün Savaşı’na kadar sürecek olan ateşkes bölgelerinin kurulmasını sağlamıştır.

8. Camp David Sözleşmesi-1978

Mısır devlet başkanı Enver Sedat ile İsrail başbakanı Menahem Begin arasında, 12 gün süren gizli pazarlıkların ardından Camp David’de 17 Eylül 1978’de imzalanan ve ABD başkanı Jimmy Carter’ın gözetiminde gerçekleşen bir sözleşmedir. Sözleşme, altı ay sonra (26 Mart 1979) imzalanacak olan barış antlaşmasının temelini oluşturuyordu.

7. İsrail-Mısır Barış Anlaşması-1979

Barış Antlaşması, Enver Sedat’ın, İsrail’e yaptığı ziyaretten 16 ay sonra ve yoğun pazarlıklar sonucunda imzalanmıştır. Camp David Sözleşmesinin imzalanmasına rağmen bu antlaşmanın imzalanacağı kesin değildi. Mısır, Arap Birliğindeki ülkelerin bu antlaşmayı imzalamaması gerektiği yönünde ağır baskılar altındaydı. Anlaşmanın ana maddeleri arasında: iki ülkenin karşılıklı olarak birbirlerini tanıması, 1948 Arap-İsrail Savaşı’ndan beri yürürlükte olan savaş halinin sona erdirilmesi, İsrail’in silahlı kuvvetlerini ve sivillerini, 1967 Altı Gün Savaşı’nda ele geçirdiği Sina Yarımadası’ndan çekmesi sayılabilir.

6. Madrid Konferansı-1991

İspanya hükümetinin ev sahipliğini üstlendiği, ABD ve SSCB tarafından desteklenen Madrid Konferansı 30 Ekim 1991 tarihinde başlamış ve üç gün sürmüştür. Konferansın amacı İsrail ile Filistin ve Suriye, Lübnan ve Ürdün’ün de içinde bulunduğu Arap ülkeleriyle bir barış süreci başlatabilmekti. Körfez Savaşı’nın hemen ardından bir araya gelen ABD Başkanı George H.W. Bush ve Dışişleri Bakanı James Baker, Sovyetler Birliği’ni de yanlarına alarak İsrail, Suriye, Lübnan, Ürdün ve Filistin’i Madrid Konferansı’na çağırmışlardır.

5. Oslo Barış Antlaşması-1993

Oslo Anlaşması, resmi adıyla Geçici Yönetim Düzenleme İlkelerinin Bildirgesi (Declaration of Principles On Interim Self-Government Arrangements) olarak adlandırılan Filistin – İsrail çatışması için bir dönüm noktası idi. Bu görüşme, İsrail ile Filistin temsilcilerinin üst düzeyde ilk direkt yüzyüze antlaşma çabası olarak tarihe geçmiştir. Bu antlaşma görüşmeleri, İsrail ve Filistinliler arasındaki çatışmaları nihai olarak çözecek bir anlaşma ve gelecekteki ilişkiler için bir çerçeve olarak düşünülmüştü.

4. İsrail-Ürdün Barış Anlaşması-1994

İsrail-Ürdün Barış Anlaşması 1994 yılında imzalandı. Bu anlaşma ile iki ülke arasındaki ilişkiler normalleşti ve toprak sorunları çözüldü. Aralarındaki çatışmaların maliyeti 18.3 milyar dolara malolmuştu. Antlaşmanın imzalanması İsrail ile Filistin Barış Örgütü barışına da temel sağladı. Bu antlaşma Ürdün’ü İsrail’le ilişkilerini normalleştiren ikinci ülke konumuna sokmuştur.(ilki Mısır).

3. Camp David Zirvesi-2000

2000 yılında Camp David’de yapılan Orta Doğu Barış Zirvesi, Amerika Başkanı Bill Clinton, İsrail Başbakanı Ehuh Barak ve Filistin Lideri Yaser Arafat arasında imzalanmıştır. İsrail-Filistin arasında ki çatışmayı durdurması açısından çok başarısız bir girişim olmuştur.

2. Beyrut Zirvesi-2002

2002 yılında gerçekleşen Beyrut Zirvesi’nde ülkeler İsrail-Filistin çatışmasını ortadan kaldıracak planlar yayınladı. Ürdün dışişleri bakanı ‘Arap Birliği, bölgede kapsamlı bir barışın sağlanması için sınırların 1967 yılındaki haline dönmesini ve bu sınırların Uluslararası olarak tanınmasını istiyor’ dedi.

1. Barış için Yol Haritası-2002

Yol haritası, İsrail-Filistin çatışmasını çözmek için Amerika, Avrupa Birliği, Rusya ve Birleşmiş Milletlerin hazırladığı bir barış planıydı. Genel kapsamı George Bush tarafından hazırlanan bu plan Filistin’in bağımsız bir devlet olarak İsrail’le yanyana yaşamasını öneriyordu. Açıklamasına göre ‘Başlangıç olarak bu antlaşma ileride yan yana yaşayan bağımsız, demokratik bir Filistin ile güvenli İsrail rüyasının ilk adımıdır. Bu anlaşma Orta Doğu’da sağlanacak devamlı barışın ana çerçevesidir’